Asbest Ölçümü

Ortamda Bulunan Asbest ve Diğer Lifsi Tozların Ölçülmesi

HSG248 A1’e göre, faz kontrast mikroskobu yöntemi ile ortam havasında asbest ve lifsi toz ölçümü şu şekilde yapılır:

🔹 Örnek Alma:

• Pompa ile ortam havası çekilir ve pompaya bağlı filtre üzerinde ortam havasındaki lif ve tozlar biriktirilir.

• Örnek sayısı, ortamın alanının veya hacminin küpkökü (1/3. kuvveti) kadar belirlenir.

Tavan yüksekliğine göre yöntem:

• Tavan yüksekliği 3 metre ve altındaysa: Alan esas alınır.

• Tavan yüksekliği 3 metreden yüksekse: Hacim esas alınır.

Örnek:

• Alan 27 m² (tavan ≤ 3 m) ise örnek sayısı ³√27 = 3 alınır.

• Hacim 125 m³ (tavan > 3 m) ise örnek sayısı ³√125 = 5 alınır.

🔹 Yüzeyde Çökmüş Tozların Havaya Kaldırılması:

• Zeminde çökmüş tozların havaya karışması için basket topu zıplatarak veya süpürge ile ortam şartlandırılarak havalandırma yapılabilir.

• Ancak bu yöntem her zaman başarılı sonuçlar vermeyebilir ve gerçek durumu tam olarak yansıtmayabilir.

• Yüzey tozlarının havada test edilebilmesi için ortamda yeterli hava akımı bulunması gereklidir.

🔹 Laboratuvara Transfer ve Hazırlık:

• Numuneler laboratuvara getirilir.

• Ön işlemden geçirilerek filtreler faz kontrast mikroskobu altında incelenir.

🔹 Mikroskobik Sayım:

• Ölçüm sırasında;

  • Eni 3 mikrondan dar,

  • Boyu 5 mikrondan uzun,

  • Boy/en oranı en az 3 kat olan lifler sayılır.

• Bu yöntem, 1997 Dünya Sağlık Örgütü’nün önerdiği metoda uygundur ve yalnızca bu kriterlere uyan lifler hesaba katılır.

🔹 Konsantrasyon Hesaplama:

• Sayılan lif sayısına göre ortam havasındaki lif konsantrasyonu hesaplanır ve raporlanır.

Yöntemin Avantaj ve Dezavantajları

🔹 Dezavantajları:

• Ölçümde tespit edilen liflerin asbest olup olmadığı kesin olarak belirlenemez.

• Asbest tür tayini yapılamaz, tüm lifler asbest kabul edilerek değerlendirilir.

• Zeminlerde çökmüş tozları havalandırma yöntemi gerçek durumu her zaman yansıtmayabilir.

• Ölçümü yapan laboratuvar personeli, hazırlanmış örnek üzerinde rastgele seçilen 200 alanı inceler ve bu alanlarda en-boy oranına göre lifleri sayarak not eder.
  Bu yöntem, analistin tecrübesine oldukça bağlıdır ve sonuçların güvenilirliği büyük ölçüde analistin yetkinliğine bağlıdır.

🔹 Avantajları:

• Proaktif yaklaşım sağlar: Tüm liflerin asbest olduğu varsayılarak iş güvenliği tedbirleri en üst seviyede alınır.

• Hızlı ve pratik bir yöntemdir, ortam havasındaki lif yoğunluğu kolayca kontrol altına alınabilir.

• İş sağlığı ve güvenliği planlamasında hızlı karar almayı sağlar.

🔹 Kalite Güvencesi:

• Vonka, bu konuda yetkinliğini kanıtlamak amacıyla Uluslararası Yeterlilik Test Tesislerinden biri olan RICE (Regular Interlaboratory Counting Exchanges) programına düzenli olarak katılmakta ve başarılı sonuçlar alarak sınıflandırılmaktadır.