SEM-EDX ile İnsan Saçında Analiz Edilebilecekler
a) Morfolojik Analiz (SEM)
Saçın yüzey yapısı (kütikül hasarı, kırık, çevresel aşınma)
Boya, kir, toz partiküllerinin yapışma durumu
Isıl işlem, kimyasal işlem ve saç sağlığı durumu (kozmetik sektöründe ilgi görebilir)
b) Elementel Analiz (EDX)
Saç telinin yüzeyinde veya kesitinde:
Ağır metaller (Pb, Hg, Cd, As, Cr, Ni, Zn, Cu)
Kalsiyum, magnezyum gibi mineral elementler
Çevresel kontaminasyon göstergeleri (Al, Si, Fe, Ti, Mn)
Kozmetik kalıntıları (silika, titanyum dioksit gibi)
 Hangi Alanlarda Kullanılır?
✅ Toksikolojik Maruziyet Analizi:
Kurşun, arsenik, cıva gibi toksik metallerin uzun dönem maruziyet tespiti (saç büyüme süresi boyunca depolanır).
✅ Çevresel Maruziyet ve Kirlilik Haritalama:
İş yerlerinde ağır metal, endüstriyel toz maruziyeti takibi
Trafik ve hava kirliliği maruziyet göstergesi
✅ Adli Tıp ve Çevresel Sağlık Çalışmaları:
Ölümlerde toksik maruziyet şüphesinde destekleyici analiz
Çocuk ve hassas gruplarda ağır metal izlem projeleri
✅ Kozmetik ve Saç Sağlığı:
Saçın hasar durumunun kozmetik ürün sonrası analizi
Kuaförlerin kullandığı kimyasalların saç üzerindeki kalıntı analizi
Analiz Nasıl Yapılır?
Numune Hazırlığı:
✅ Saç telinden 2-3 cm uzunlukta birkaç tel kesilir.
✅ Yıkanmamış veya yıkanmış olarak analiz edilebilir (amaç farklılığına göre).
✅ Kurutulur, karbon bant ile SEM numune tablasına sabitlenir.
Analiz:
✅ SEM ile yüzey morfolojisi incelenir, hasar, partikül yapışması ve morfolojik değişimler gözlenir.
✅ EDX ile yüzeydeki elementel dağılım ve miktar tespiti yapılır (semikantitatif).
4Sınırlamalar
EDX yüzeydeki elementleri ölçer, saçın içindeki toplam metal düzeyini tam olarak göstermez.
Daha doğru kantitatif analiz için ICP-MS ile desteklenebilir.
Yine de yüzey kontaminasyonu ve maruziyet hakkında hızlı bilgi sağlar.